سؤال : چه چيزى پس از 23 سال و تا آخرين سالهاى عمر پيامبر(ص)هنوز بطور رسمى مطرح نشده است؟ آيا اين مسأله مهم مربوط به نماز است، در حالى كه مسلمانان بيش از 20 سال نماز مى خواندند؟ آيا مربوط به روزه است، در حالى كه روزه پس از هجرت واجب شد و قريب به 13 سال از تشريع آن مى گذشت؟ آيا مربوط به تشريع جهاد است، جهادى كه از سال دوم هجرت شروع شده بود؟  آيا در رابطه با حجّ است؟

پاسخ : نه! انصاف اين است كه مربوط به هيچ يك از امور مذكور نيست! بايد ديد كه بعد از 23 سال زحمت طاقت فرساى پيامبر(ص)، چه مسأله مهمّى بر زمين مانده است؟

ثانياً : از آيه شريفه استفاده مى شود كه اين مأموريّت پيامبر(ص) بقدرى مهم و خطير است كه همسنگ و همطراز نبوّت است. احتمالاتى كه برخى از دانشمندان داده اند و امورى كه در سطور قبل به آن اشاره شد هر چند مهم هستند، ولى هيچ يك از آنها همطراز رسالت و نبوّت نمى باشد. بايد بينديشيم كه چه امر مهمّى كه همطراز رسالت است پس از 23 سال هنوز انجام نشده است؟

ثالثاً : ويژگى ديگر اين مأموريّت اين است كه عدّه اى با آن مخالفت مى كنند و مخالفت آنها بقدرى جدّى و شديد است كه حاضرند پيامبر اسلام(ص) را از سر راه بردارند، مسلمانان كه با نماز و روزه و حجّ و جهاد و مانند آن مخالفتى نداشته اند، پس حتماً اين مأموريّت، يك مسأله سياسى است و عدّه اى براى مخالفت با آن، كمر به مبارزه بسته اند و حاضرند در اين راه در مقابل پيامبر اسلام(ص) هم بايستند!

هنگامى كه تمام اين جهات را در نظر مى گيريم و بيطرفانه و منصفانه بر روى آن مطالعه مى كنيم و بدور از تعصّب و لجاجت به قضاوت مى نشينيم، به چيزى جز مسأله ولايت و جانشينى پيامبر اكرم(ص)، كه در غدير خم به صورت رسمى مطرح شد نمى رسيم. چيزى كه پيامبر اسلام(ص) تا سال آخر عمر شريفش بطور رسمى آن را بيان نكرده بود و همسنگ و همطراز رسالت و نبوّت خاتم الانبياء بود و عدّه زيادى براى مبارزه با آن هم قسم شده بودند و خداوند براى حفظ پيامبر(ص) در اجراى اين مأموريّت تضمين داده بود، همان مسأله مهم و سرنوشت ساز جانشينى پيامبر بود، زيرا هر چند پيامبر اكرم(ص) مسأله ولايت على(ع) را بارها مطرح كرده بود ولى به صورت رسمى و در حضور مسلمانان سراسر جهان بيان نشده بود; بدين جهت، اين مأموريّت عظيم و بزرگ به هنگام بازگشت آن حضرت از حجّة الوداع و در صحراى غديرخم به بهترين شكلى انجام شد و پيامبر(ص) با معرفى على(ع) به عنوان جانشين خويش، رسالتش را تكميل كرد.

أفعيينا با لخلق الاول بل هم في لبس من خلق جديد(ق:15)

مگر از آفرينش نخستين {خود} به تنگ آمديم ؟{نه} ، بلكه آنها از خلق جديد درشبهه اند.

دراين آيه ، قرآن از احياي انسانها درآخرت باتعبير «آفرينش جديد» يادمي كند و در قالب استفهام انكاري بيان ميدارد كه همان گونه كه خداوند از آفرينش اوليه ي انسان ها عاجز نبوده ، از احياي مجدد آنها نيز ناتوان نخواهد بود ، هر چند منكران معاد (بي هيچ دليل و برهاني ) درباره ي آفرينش دوم در شك و ترديدند.

الّذي خَلَقَ المَوتَ و الحَیَاةَ لِیَبلُوَکُم أیُّکُم أحسَنُ عَمَلاً 1؛

آن که مرگ و حیات را آفریده تا شما را امتحان کند که کدام یک از شما در کردار نیکوترید.

همه ما انسانها به نوعی در آزمونهایی شرکت کرده اییم و به نوبه خود با توجه به شرایط و بسته به استعدادی که داریم خود را آزموده اییم اما خداوند کریم برای ما هم امتحاناتی را برگزار می کند و بنده خود را با روشهای خاصی می سنجد آزمون و امتحان الهی به نوعی با همه امتحاناتی که ما در این دنیا انجام می دهیم فرق می کند او از سر حکمت و عدل، انسان ها را می آزماید تا ایمان را از ایمان سست بنیاد و نااستوار جدا کند. در روایت های متفاوتی که دربارۀ آزمون و امتحان الهی آمده است این گونه می توان گفت که خداوند بندگان خود را با بلاها و گرفتاری ها امتحان می کند تا:

1 - ایمان استوار از نا استوار جدا و معین شود؛

2 - بندگان را در آخرت پاداش و مقام برتر عنایت کند؛

3 - گناهان را با بلاها و مجازات های این جهانی بیامیزد و پاک و بی آلایش بمیراند.

امام صادق علیه السلام می فرماید: لابُدَّ لِلنّاسِ مِن أن یُمَحَّصُوا و یُمَیَّزُوا و یُغَربَلوا و یُستَخرَج في الغِربالِ خَلقٌ کَثیرٌ 2؛

مردم باید خالص شوند و امتحان گردند و تمیز داده شوند و غربال شوند و گروه زیادی از مردم در این عمل از غربال می گذرد.

خداوند حضرت ابراهیم علیه السلام را مأمور کرد که به دست خود اسماعیل علیه السلام را قربانی کند. این مسئله امتحان و آزمایشی بود برای او، تا صبر و تحملش در برابر فرمان الهی معلوم شود، و عطای پروردگار نسبت به او از سر استحقاق باشد.

ابراهیم علیه السلام فرزند خود را به قربانگاه منا آورد و کارد را تیز کرد و دست و پای اسماعیل را بست و روی او را بر خاک نهاد، و از نگاه کردن به او خودداری کرد و سر را به سوی آسمان بلند کرد. آنگاه کارد را بر گلویش نهاد و کشید، اما لبۀ کارد کند شد. چند بار ابراهیم تلاش کرد ولی این رویداد تکرار شد. ناگاه ندای آسمانی آمد ” ای ابراهیم به خوبی ماموریت خویش را انجام دادی".

جبرئیل به عنوان فدایي اسماعیل گوسفندی آورد و ابراهیم آن را قربانی کرد؛ و این سنت برای حاجیان به جای ماند و هر ساله در مراسم حج در سرزمین منا قربانی می کنند.

بر گرفته از کتاب شرح نهج البلاغه

1.سوره ملک آیه 2 الّذي خَلَقَ المَوتَ و الحَیَاةَ لِیَبلُوَکُم أیُّکُم أحسَنُ عَمَلاً

2.الکافی:ج1،ص370 لابُدَّ لِلنّاسِ مِن أن یُمَحَّصُوا و یُمَیَّزُوا و یُغَربَلوا و یُستَخرَج في الغِربالِ خَلقٌ کَثیرٌ

آيا ميتوان سختي هايي كه در زندگي ميكشيم و ندونيم اشكال كارمون كجاست به خدا پناه ببريم و اونو ازمون الهي فرض كنيم؟

ما دو گروه داريم. مومن و كافر.

سختي هاي زندگي براي کافر عذاب است اما براي مومن حتما جنبه تربيت و سازندگي دارد.

البته گاهي هم گوشمالي است تا انسان بيدار شود و راه را بيابد اما بيشتر جنبه ربوبيت دارد و ا نسان در سختي ها ساخته مي شود و ايمان انسان آزموده مي شود .

حتي انسان ايمان خودش را در سختي ها مي شناسد و مي فهمد مي تواند در راه خدا پايداري کند يا نه؟

اگر سختي نباشد حتي انسان به خودشناسي هم نمي رسد چه رسد به خودسازي…

انسان از راه هاي مختلفي ميتواند به شناخت اوصاف الهي نائل گردد .

عقل مي تواند با تأمل در صفات اوليه ي خداوند به شناخت صفات ثانويه دست يابد

با مشاهده ي هان هستي نيز مي توان به پاره اي اوصاف الهي راه يافت .

افزون بر اين ، مطالعه ي آيات قرآن و روايات معتبري كه در اين زمينه آمده است ،

زمينه ي شناخت عميق تر اوصاف خداوند را فراهم مي آورد

گروهي از اهل دل نيز با كشف و شهود باطني به مشاهده ي قلبي اوصاف جمال و جلال خداوند دست مي يابند.